Johan Hendrik Vos

Works by Johan Hendrik Vos one of the first silversmiths in the Cape Colony 1749 - 1824

Gravestone Jan Stephanus de Villiers and Johanna Maria Wilhelmina van der Lingen

Ter Gedarhtenis aan (in memory of)

Jan Stephanus de Villiers,

Geb. 15 maart 1827, (Born)

Gest. 2 Mei 1902. (Died)

Voor Circa Zestig Jaren Orgelist der Paalshe Gemmenten (for sixty years the organist of the Paarl congregation NG Church)

en Zyne Echtgennote (and his wife)

Joh. Maria van der Lingen

Geb. 19 Maart 1834, (Born)

Gest. 26 Dec 1897. (Died)

De Gedachtenis des Regtvaardigen zal tot zegening zyn. Spr 10:7

(The memory of the righteous will be a blessing, Proverbs 10:7)

History La Rochelle Girls’ Primary School

http://enavant.co.za/

In 1860, Hugo (born Du Buisson) established a school for 40 girls and young ladies. (She was the widow of Pieter Hugo, organist and music teacher). This school was probably the first school where girls were taught in English and the school was situated on the premises of the present primary school.

In 1872 the school was taken over by Prof and Jan de Villiers. (He was a descendant of a Huguenot, de Villiers, who came from La Rochelle in France.) Jan Orrelis was a music teacher in Paarl and, together with his wife, started a hostel. Now with 200 pupils, Jan Orrelis taught music while de Villiers was the headmistress of the Ladies Seminary. Tuition was in English with French and Dutch being two of the subjects.

Andrew Murray realised the great need for educating girls and he founded the Huguenot Seminary in Wellington. Meanwhile, Professor and De Villiers asked the Northern -Paarl Church Council to take over their school in Paarl, but the Council declined their request. Andrew Murray offered to intervene, resulting in the Ladies' Seminary becoming part of the Huguenot Seminary and the Department of Education in 1890. The principal of Huguenot Seminary, Ferguson, supported this move and consented for a property to be purchased
http://enavant.co.za/

Jan Orrelis

1827: JAN ORRELIS DE VILLIERS

http://www.gelofteland.org/index.php?option=com_content&view=article&id=577:1827-jan-orrelis-de-villiers&catid=23:kultuurdagboek&Itemid=24

Tuesday, 15 March 2011 10:33 | Written by /Geplaas deur Webmeester

15 MAART: EERSTE AFRIKAANSE KOMPONIS VAN BELANG

Jan de Villiers is in die Paarl gebore. Sy eerste musiekonderwyser was die Stellenboschse – later Paarlse – orrelis, Pieter Hugo. Vanaf 1840 het hy in Kaapstad lesse in klavier, viool, harp en orrel ontvang, waarskynlik van die bekende Kaapse orrelis Frederick Logier. In 1847 begin hy dan in die Paarl met sy werksaamhede as musiekonderwyser, komponis en, as opvolger van Pieter Hugo, orrelis van die Strooidakkerk.

As uiters deeglike musiekonderwyser het hy 'n groot bydrae gelewer tot die opvoeding van die jeug, eers deur private lesse, later aan die Paarlse Gimnasium en vanaf 1872 in sy eie "Ladies Seminary", die voorloper van die Hoër Meisieskool La Rochelle.

As ywerige koorleier en orrelis (vanaf 1875 aan die afgestigte gemeente Noorder-Paarl), het hy weliswaar sterk onder invloed van die negentiende-eeuse Engelse geestelike lied, in samewerking met sy neef Rocco de Villiers, in opdrag van die Sinode gewerk aan die verbetering van die kerksang, en oratoriums (onder meer Epiphanie), orrelwerke en Psalmmelodië gekomponeer. Sy musiek by die reeks toesprake van ds SJ du Toit (Toitius) oor die Onvervulde Profesieë (1878) kan as die begin van die geestelike kantate in die NG Kerk beskou word. Verder komponeer hy 'n groot aantal geleentheidskomposisies vir verskillende vokale en instrumentale besetting na aanleiding van gebeurtenisse van nasionale en internasionale belang. Aan die GRA het hy daadwerklike steun verleen en onder meer melodië geskryf vir 'n Ieder nasie het sy land, en vir Die Vierkleur.

Hy was getroud met Johanna Maria Wilhelmina van der Lingen. Hulle twee dogters, Nancy de Villiers en Elizabeth (Von Willich), was in 1905 medestigters van die Konservatorium op Stellenbosch. Jan Orrelis is op 2 Mei 1902 in die Paarl oorlede.

Stellenbosch Church Organ 1858 Rev. G.W.A. van der Lingen

On the 28th February 1858 the new Stellenbosch Dutch Reformed Church organ was inaugurated at a service lead by Rev. G.W.A. van der Lingen and was played by the long term organist Pieter Hugo.

Paarl Gimnasium Motto

http://www.soliustitiae.co.za/blog/2010/09/02/origin-of-sol-iustitiae-illustra-nos/

What is the origin of the motto “Sol Iustitiae Illustra Nos”?

Many a visitor enters the building of the Faculty of Theology of the University of Stellenbosch without taking any notice of the motto written on the gable in the centre. The few who do notice the motto “sol iustitiae illustra nos” might not be aware of how it became part of the building erected in 1905.

Dutch Ancestry

The very same motto was accepted by the University of Utrecht in the Netherlands, way back in 1636. This Latin motto was gleaned from a literal Latin translation of Malachi 4:2 and can be rendered as: “Son of righteousness shine upon us”.
But how did the motto get from the Netherlands on to a gable in Stellenbosch? Many theological students from South Africa studied during the eighteenth and nineteenth century at the University of Utrecht and when the Theological Seminary started in 1859, the Curatorium proposed that the fledgling institution choose the same motto.

Similar Motto’s

The Faculty of Theology at Stellenbosch is not the only institution that emulated the University of Utrecht with regards to their motto:

• In 1766 when Rutgers University in New Jersey (USA) was founded, it decided on a motto similar to Utrecht University: “sol iustitiae et occidentem illustra”. This adapted motto can be translated as “sun of righteousness shine upon the west also”. (Perhaps Stellenbosch can consider contextualizing the motto by referring the need of the south to be illuminated!?)
• Closer to home the old and well known Strooidakkerk in Paarl decided to mention this motto in the western gable of the church that was erected in 1805.
• The same motto was accepted in 1858 by the Paarl Gimnasium when the local DRC minister GWA van der Lingen (an alumnus of Utrecht University) suggested it. In a similar vein one can note that the school newspaper of Paarl Gimnasium is appropriately known as “Sollie”!

Brief Notes on Malachi 4:2

Without indulging in a lengthy sermon, the following brief notes can be made of Malachi 4:2 – with special emphasis on the translation of the construct – genitive phrase shemesh tsedaqa that is used only once in the whole Hebrew Bible:

• As an attributive genitive the phrase can be rendered as an adjective = “a righteous or just sun” (Calvin choose this option!).
• Most commentators prefer to translate the phrase as an epexigetical genitive that translates the genitive as an explanation of the noun = “a sun of righteousness”.
• This phrase forms part of the sixth oracle in the book of Malachi in which the relationship between God and his people is discussed and explained.
• The phrase must be closely related to Malachi’s expectation that the Day of the Lord as a day of judgment will soon take place during which the justice of the Lord will manifest itself.
• The late dating of Malachi makes it probable that one should interpret this oracle in the context of the Persian Empire during which the Zaroastrian god Ahuramazda was venerated as the god of justice. Therefore expecting Yahweh as the “sun of righteousness” was a polemical alternative to Ahuramazda (who was represented by a winged sun disk in Persian iconography).

Paarlse skole lewer mense van statuur

http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1987/03/07/4/48.html

FOTO: KLEUR HET VERSKYN OP BLADSY 5 Deur ALIDA LA GRANGE DIE Paarlse skole is landwyd bekend. Dit is ook geen wonder nie as 'n mens in ag neem dat die eerste onderwyser, Jacob de Groot, reeds in 1700 in Drakenstein aangestel is. Van die dorp se skole het al talle ministers en Springbokke opgelewer en vandag nog sorg die rugby-interskole tussen die Hoër Jongenskool en die Hoërskool Gimnasium landwyd vir groot opwinding. Oud-leerlinge reis van tot Suidwes na die Paarl vir dié jaarlikse kragmeting. Die bekende Gimnasiumskool is in 1858 deur ds. G.W.A. van der Lingen gestig, onder meer omdat die openbare skole in die gebied (wat reeds sedert 1841 bestaan het) volgens hom nie genoeg aandag aan godsdiensonderrig gegee het nie en hy teen Engels as voertaal gekant was. Die skool is onder toesig van die kerk opgerig en mnr. T. Hoffman was die eerste skoolhoof. In 'n sekere mate kan dit as die grondlegging van Christelik-nasionale onderwys in die land beskou word. Die kerkraad het niks met die interne reëlings van die skool te doen gehad nie, maar geldelik 'n bydrae gemaak. Ds. Van der Lingen het 'n besondere voorliefde vir Hollands gehad en die onderwysers was hoofsaaklik Hollanders. Die skool het nooit 'n gebrek aan leerlinge gehad nie en sy uitslae was altyd goed. Ds. Van der Lingen het hardvogtig geweier dat Engels as voertaal - selfs in die onderrig van Latyn - toegelaat word, omdat hy bang was dat die departement van onderwys dalk seggenskap in die sake van die skool kon kry. Die kerkraad moes dikwels kollekteer en ds. Van der Lingen het groot somme geld uit sy eie sak opgedok om die skoolfonds gesond te hou. Die gimnasium het van 1886 af staatsondersteuning ontvang, maar die kerk het die geboue in stand gehou. In 1907 is die geboue aan die departement van onderwys verhuur en in 1917 het die departement dit gekoop. Dit huisves vandag die Laerskool Gimnasium. Die Hoërskool Gimnasium, wat in 1958 'n gemengde skool geword het, is op 'n ander terrein in Noorder-Paarl geleë . Die mooiste onlangse prestasie van dié skool met sy kleurryke geskiedenis is sekerlik die sestien leerlinge wat verlede jaar elk 'n A-gemiddelde in die Matriek-eindeksamen behaal het. Die rugbyspeler Schalk Burger, wat dalk vanjaar die WP se nuwe kaptein kan wees, was hier 'n leerling, sowel as die flank klein Schalk Burger. Nog bekendes wat hier leerlinge was, is mnr. Jan Pickard, voorsitter van die WP se Rugby-unie en adv. D.P. de Villiers. HJS Tien jaar ná die stigting van Gimnasium het mnre. W.H. Auret en J.S. Marais die voortou geneem om 'n ``eersteklas''- publieke skool in die Paarl opgerig te kry. 'n Eersteklas-skool was een wat vir 'n primêre en sekondêre kurses in een skoolgebou voorsiening gemaak het. Die Hoër Jongenskool Paarl, of Boys High soos dit ook bekend is, het so in 1868 in 'n pakhuis op Zeederbergplein ontstaan. Dit is gedoop Paarl First Class Public School en die eerste hoof was 'n eerw. Jeffreys, wat deur mnr. Josias Hoffman, later 'n geneesheer in die Paarl, opgevolg is. Aanvanklik het dinge moeilik gegaan en is 'n samesmelting met Gimnasium geprobeer, maar die voertaalkwessie het dit laat misluk. Die skool het teen 1876 net 70 leerlinge gehad, met verskeie knap onderwysers soos eerw. Thomas Walker van Edenburgh. Op 22 Oktober 1877 is besluit dat die seunskool, sowel as dié vir dogters, voortaan as die Paarlse Opvoedingsinstituut bekend sou staan en dat al die eiendom oorgeplaas sou word na die NG Kerk die Paarl, wat as trustee sou optree. Kort voor die einde van die eeu is die skool se naam in Jongens Hoogere School verander. Onder die leiding van mnr. P.J. du prê le Roux (1901-1924) het die HJS 'n baie geslaagde veldtog begin om seuns van die binneland te lok en verskeie koshuise is in gebruik geneem. Daar is op hierdie fondament voortgebou sodat die skool se prestasies op akademiese, kulturele en sportgebied vandag nog dien om seuns uit alle dele van die land na die Paarl te lok. Van die bekende Suid-Afrikaners wat hier leerlinge was, is mnr. Jim Fouché, gewese Staatspresident, oud-ministers Owen Horwood, Schalk van der Merwe en Fanie Botha, prof. Sonny du Plessis, 'n voormalige rektor van die Universiteit van die Witwatersrand, David Frost, die gholfspeler, die rugbyspelers Carel du Plessis, Mannetjies Roux, Boy Louw en Chum Ochse (wat hier onderwys gegee het), mnr. Christo Wiese van Pep Stores en die politikus Japie Basson. Dan was die skrywers Eugène Marais en Karel Schoeman ook leerlinge, asook die TV-akteurs Ernst Eloff en Hennie Smit. Twee skoolhoofde, mnre. P.S. Meyer en Hugo Lambrechts, het albei Direkteur van Onderwys geword en mnr. Toets Fourie, wat verlede jaar as Direkteur van Onderwys afgetree het, was hier 'n onderwyser. LA ROCHELLE Die Hoër Meisieskool La Rochelle het ontwikkel uit 'n private skool wat in 1865 deur ene mev. Hugo gevestig is op die plek waar die Laerskool La Rochelle vandag is. In 1876 het die kerkraad van die gemeente Noorder-Paarl voldoen aan mnr. J. (Jan Orrelis) de Villiers se versoek om dit in 'n ``ladies seminary'' om te skep. Die kerkraad sou ook ondersteuning verleen aan behoeftige lidmate om hul dogters van 'n goeie opvoeding te voorsien. Dit is vandag een van die bekende meisieskole in die land en heelparty bekende vroue was hier leerlinge. Van hulle is mev. Tini Vorster, vrou van oud-premier John Vorster, Anne Mackenzie, Springbok-atleet, Sigrid Walters, junior atletiek-kampioen, Ester Lategan, onafhanklike kandidaat vir Stellenbosch in die Volksraadsverkiesing, mej. J.J Meyer, wat van 1921 tot 1947 hoof van die skool was en vandag 93 jaar oud is, Hettie Smuts, skryfster van 'n boek oor blommerangskikkings, mev. Kosie Uys, wat twee boeke oor borduurwerk geskryf het, die skryfster Alba Bouwer en Elsa Joubert. 'n Aantal TV-persoonlikhede soos Linda de Koning, Joey de Koker, June Seymour en Gretchen Holzapfel was ook leerlinge hier. In 1964 is 'n leerling, Mary Harrison, uit die hele land gekies om na die 300-jarige Shakespeare-fees in Engeland te gaan. Die skool het ook al vir heelparty uitblinkers op akademiese gebied gesorg. MEISIESKOOL Ene mej. Barker, dogter van eerw. George Barker van die Londense Sendinggenootskap, het omstreeks dieselfde tyd begin om onderrig aan meisies met Engels as voertaal te gee. Die leerlingtal het sodanig toegeneem dat 'n meisieskool in 1867 gestig is in die gebou wat sy gebruik het. Die skool is vandag bekend as die Hoër Meisieskool Paarl. Op akademiese gebied het die skool ook gepresteer, met Christine Basson, wat in 1959 en Susie Retief in 1917 eerste gekom het in die Matriek-eindeksamen in Kaapland. Bekendes wat hier leerlinge was, is die skryfster van godsdiensboeke vir kinders, Annieria Theunissen, Cynthia Horwood, suster van oud-min. Horwood en Mabel Jansen, vrou van die laaste goewerneur-generaal van Suid-Afrika. OKP In 1913 het die destydse superintendent-generaal van onderwys besluit om 'n opleidingsentrum vir onderwysers in die paarl op te rig. Die sentrum is amptelik in 1917 geopen en sy status is in 1927 verhoog na die opleidingskollege. Die Onderwyserskollege Paarl, beter bekend as OKP, het so ontstaan. HANDELSKOOL Die Hoër Handelskool Paarl het sy ontstaan te danke aan mense wat die behoefte besef het van die plattelandse kinders wat die skool vroeg reeds moes verlaat om 'n heenkome in 'n stedelike omgewing te vind. Aanvanklik was aandklasse die enigste uitweg. Die Helpmekaarvereniging het die grondslag vir die skool in 1929 gelê. Vandag is daar sewe hoër skole, wat die Hoër Landbouskool en die Hoërskool H.S. van der Walt insluit, en tien laer skole, asook die pre-primêre hospitaalskool.